Monday, 31 August 2015

నెహ్రూ నిజాయితి



              వహ్రర్లాల్ నెహ్రూ

       ఈ రోజులలో పరిపాలకులైన వారిలో అవినీతి, అక్రమాలు, బంధుప్రీతి, ఆశ్రిత పక్షపాతం, స్వార్ధం పెరిగిపోతున్నవని సర్వత్రా విమర్శలు, ఆరోపనులు, పెచ్చరిల్లుతున్నాయి. అధికారంలో వున్నవారు చట్టాలను చుట్టాల ప్రయోజనాలకే వినియోగిస్తున్నారన్న విమర్శలు కూడ వినవస్తున్నాయి; రకరకాల " స్కామ్‌లే " అందుకు నిదర్శనాలు.

             భారతీయుల ఆరాధ్య నాయకుడు, మన ప్రధమ ప్రధాని జవహార్లాల్ నెహ్రూ రాజకీయ జీవితం తొలి దశలోని ఒక సంఘటన రాజకీయవాదులందరూ మననం చేసుకోదగింది.

       జవహార్లాల్ నెహ్రూ తన రాజకీయ జీవిత ప్రారంభదశలో అలహాబాద్ మునిసిపాలిటీ చైర్మన్‌గా ఎన్నికైనారు-1922 లో. ఒకరోజున పండిట్ నెహ్రూ ఆఫీసులో కుర్చోని పనిచేసుకుంటున్నారు. నీటి పన్ను వసూలు చేసే సూపరింటెండేంట్ వచ్చి, కొందరు సకాలంలో నీటి పన్ను కట్టలేదని, నిబంధనల ప్రకారం అట్టి పౌరుల నీటి పంపుల కనెక్షన్‌ లను రద్దు చేయాలని పేర్కోంటూ,అట్టివారి జాబితాను నెహ్రూ ముందు పెట్టాడు.





        ఆ జాబితా ఒక్కసారి ఆసాంతం చూచిన మునిసిపల్ చైర్మన్‌  నెహ్రూ పన్ను కట్టనివారి నీటి పంపులను తొలగించ్వలసిందేనని ఉత్తరవు చేశారు. సూపరింటెండెంటు తెల్లబోయాడు!

        " పన్ను కట్టని వారిలో ఆలహాబాద్ హైకోర్టు చీఫ్ జస్టీస్, పోలీసు ఇన్‌ స్పెక్టర్- జనరల్, ఇంకా ఎందరో ప్రముఖుల పేర్లు కూడా వున్నాయికదా! వారి నీటి పంపులను ఎలా తొలగించేది? " అని సూపరింటెండెంట్ భయపడుతూ నసిగాడు!

       ఎవరైతేనేమి? పెద్దవారికి ఒక రూలు, చిన్నవారికి ఒక రూల? ఉన్నత స్థితిలో వున్నవారు విధినిర్వహణలో ఇతరులకు ఆదర్శంగా వుండాలి. హైకోర్టు చీఫ్ జస్టీస్ అయినా సరే, పంపు కనెక్షన్‌  " కట్ చేయండి " అని నెహ్రూ గట్టిగా చెప్పాడు.

       " ఆ జాబితాలో మీ ఇంటి కనెక్షన్‌ కూడా ఉన్నదండి! చూడండి! " అని భయపడుతూనే అన్నాడు, తిరిగి సూపరింటెండెంట్. " మా ఇంటి కనెక్షన్‌ అయినాసరే, పన్ను కట్టనపుడు నిబంధనల ప్రకారం చర్య తీసుకోవలిసిందే! " అన్నారు నెహ్రూ. సాయంత్రమయ్యే సరికి అలహాబాద్ లోని నీటి పన్ను కట్టని సామాన్య పౌరుల కనెక్షన్లతో పాటు ప్రముఖులు, పెద్ద అధికారుల నీటి కనెక్షన్‌లు  కూడా తీసివేశారు. పట్టణ్మంతా గగ్గోలు!

         రాత్రి జవహార్లాల్ ఇంటికి వెళ్ళేసరికి తండ్రి మోతిలాల్ నెహ్రూ ఆయనపై విరుచుకు పడ్డారు. " మన నీటి పంపు కనెక్షన్‌ నా పేరుతో వుందని నీకు తెలియదా? కనెక్షన్‌ తీసి వేస్తామని నోటీసయినా ఇవ్వకుండా, మీ మునిసిపాలిటీ ఇలా చేయడం తప్పు కాదా? " అని ఆ తండ్రి కొడుకుపై ఎగిరి పడ్డారు. వెంటనే నెహ్రూ---

     " బాధ్యులైన, ఉన్నతులైన  పౌరులు సకాలంలో పన్ను కట్టకపోవటం తప్పు కాదా? పన్ను కట్టవలిసిన తేదీ దాటిపోతుందని మీకు తెలియదా? " అని నెహ్రూ కూడ నిష్కర్షగానే సమాధానమిచ్చారు, " పేదవారైనా, పెద్దవారైనా నిబంధనలందరికీ సమానమే " అని పండిట్ నెహ్రూ చెప్పిన జవాబుకు ఆ తండ్రి మెదట చిర్రుబుర్రుమన్నా, తరువాత తన కుమారుడి న్యాయ దృష్టికి, నిజాయితీకి లోలోన సంతోషించినట్టు ఆ తరువాత నెహ్రూజీ ఒకసారి చెప్పుకున్నారు. 

ఇప్పుడు అంత నిష్కర్షగా, నిష్పాక్షికంగా నిబంధనలు పాటించే పాలకులు ఎందరున్నారు? 



Sunday, 30 August 2015

అణాకాసు పై ఆంధ్రత్వం


        ప్రముఖుల జీవిత చరిత్రలు ఆసక్తిదాయకాలు. అయితే సుదీర్ఘమైన జీవిత చరిత్రలు చదివే ఓపిక తీరిక ఇప్పుడు చాల మందికి ఉండవు. ప్రసిద్ద వ్యక్తుల జీవిత చరిత్రలోని కోన్ని ఉపఖ్యానాలు, హాస్యొక్తులు, ఆసక్తికరమైన సంఘటనలు మరుపురానివి. అవి వినోదాన్నే కాదు వికాశాన్ని కూడ కలిగిస్తాయి! అలాంటి సంఘటనలు కొన్ని ఇక్కడ చుద్దాము.

భోగరాజు పట్టాభి సీతారామయ్య



        ఆంధ్ర నాయకులలో డాక్టర్ భోగరాజు పట్టాభి సీతారామయ్య మహామేధావి. అద్భుతమైన జ్ఞాపకశ్క్తి ఆయనిది. వృత్తిరిత్యా డాక్టర్ అయిన పట్టాభిగారు స్వాతంత్ర్యోద్యంలో వృత్తిని వదిలి, గాంధీజీ అనుచర వర్గంలో అగ్రేసరుడు అయ్యాడు.

          తెలుగువారికి ప్రత్యేక రాష్ర్టం కోసం ఆయన ఎంతో కృషి చేశారు. ఆ మాటకు వస్తే, తెలుగువారికే కాదు, భారతదేశంలో వివిధ భాషలు మాట్లాదేవారికి  భాషాప్రయుక్త రాష్ర్టాలు ఏర్పడాలని ఆయన పోరాడారు.

            ఒకసారి కాంగ్రెసు వర్కింగ్ కమిటిలో ఆంధ్ర రాష్ర్టా నిర్మాణావశ్యకతను డాక్ట్రర్ పట్టాభి వివరిస్తున్నారు. " ఉక్కు మనిషి " సర్ధార్ పటేల్, పట్టాభిగారికి అడ్డు తగిలి " పట్టాభి! ఆంధ్ర రాష్ర్టం, ఆంధ్ర రాష్ర్టం అంటావు! ఎక్కడ వుందయ్య నీ ఆంధ్ర రాష్ర్టం. మద్రాసు రాష్ర్టంలో వుండే మీరంతా మద్రాసీలే!" అని ఎకసక్కెంగా అన్నారు





         వెంటనే డాక్టర్ పట్టభి తన జేబులో వున్న ఒక అణాకాసు తీసి, " సర్ధార్ జీ! మీకు తెలుగు ఎక్కడా కనిపించడంలేదా? ఈ అణాకాసులో " ఒక అణా " అని ఇంగ్లీషులో దేశంలో ఎక్కువమంది మాట్లాడే హిందీలోను, బెంగాళిలోను, ఆ తరువాత మా తెలుగులో మాత్రమే వ్రాసి వుంది. మీ గుజరాతీ భాష  ఈ అణాకాసులో లేదే " అనేసరికి  ఆ ఉక్కుమనిషి నిరుత్తురుడైనాడు. 

       మహాత్మగాందీ మాతృఉభాష కూడ గుజరాతియే! అయినా ఆయన చిరునవ్వు చిందించారు. ఆ రోజులలో రుపాయికి పదహారణాలు. అందువల్ల, ఏ విషయాన్ని అయినా కచ్చితంగా చెప్పవలసి వచ్చినప్పుడు " పదహారణాల ఆంధ్రుడు " " పదహారణాల పచ్చి నిజం " అనేవారు.

Saturday, 29 August 2015

మూడు రుపాయల మునసబు


             ప్రముఖుల జీవిత చరిత్రలు ఆసక్తిదాయకాలు . అయితే సుదీర్ఘమైన జీవీత చరిత్రలు చదివే ఓపిక , తీరిక ఇప్పుడు చాలమందికి ఉండవు. ప్రసిద్ద వ్యక్తుల జీవిత చరిత్రలోని కొన్ని ఉపాఖ్యానాలు , హాస్యోక్తులు , ఆసక్తికరమైన సంఘటనలు మరుపురానివి . అవి వినోదాన్నే కాదు వికాసాన్ని కూడ కలిగిస్తాయి ! అలాంటి సంఘటనలు కొన్ని ఇక్కడ మనం చూద్దాము.

   టంగుటూరి ప్రకాశం పంతులు 

           " ఆంధ్రకేసరి " టంగుటూరి ప్రకాశంగారి ధైర్యసాహసాలు, నిర్బ్జయత్వం, త్యాగనిరతి, దేశభక్తి యావదాంధ్రులకే కాదు, యవద్భారతానికీ తెలిసినవే. ప్రకాశంగారు గొప్ప ప్లీడరు. కొంతకాలం ప్లీడరుగా రాజమండ్రిలో ప్రాక్టీసు చేసిన తరువాత లండన్‌ వెళ్ళి బారిష్టరు ప్యాసై వచ్చారు.

          అంతకు పూర్వం ఒకసారి రాజమండ్రిలో మునసబు కోర్టుకు ఆయన ఎదో వాదించడం కోసం కూర్చున్నారు. ఒక కేసులో నిందితుడు తాను ప్లీడరను పెట్టుకొలేనని, పేదవాడినైన తనకు ప్లీడర్లకు పెద్ద ఫీజులిచ్చే తాహతులేదని విన్నవించుకున్నాడు.







           వెంటనే ఆ మునసబుగారు " రాజమండ్రిలో ప్లీడర్ల కేమిలోటు? వీధికి ముగ్గురు ప్లీడర్లున్నరు, రెండు, మూడు రుపాయలిస్తే ప్లీడరు వస్తాడు!" అని సలహా ఇచ్చాడు!
         ఇది వినం ప్రకాశంగారికి ఆగ్రహం కలిగింది. రాజమండ్రి ప్లీడర్లను అవమానించిన ఆ మునసబుగారికి బుద్ది చెప్పాలని " అయ్యా! ఇప్పుడు రెండు, మూడు రూపాయలకు వచ్చే ప్లీడర్లు రాజమండ్రిలో లేరు. అలాంటి ప్లీడర్లందరు మునసబు ఉద్యోగాలకు వెళ్ళిపొయారు!" అని ప్రకాశంగారు అనేసరికి  ఆ మునసబుగారి ముఖం సిగ్గుతో ఎర్రబడింది! ఆయన కూడా ఒకప్పుడు ప్లీడరే కదా!

Friday, 28 August 2015

రాధాకృష్ణన్‌ చెప్పిన కథ




          ప్రముఖుల జీవిత చరిత్రలు ఆసక్తిదాయకాలు . అయితే సుదీర్ఘమైన జీవీత చరిత్రలు చదివే ఓపిక , తీరిక ఇప్పుడు చాలమందికి ఉండవు. ప్రసిద్ద వ్యక్తుల జీవిత చరిత్రలోని కొన్ని ఉపాఖ్యానాలు , హాస్యోక్తులు , ఆసక్తికరమైన సంఘటనలు మరుపురానివి . అవి వినోదాన్నే కాదు వికాసాన్ని కూడ కలిగిస్తాయి ! అలాంటి సంఘటనలు కొన్ని ఇక్కడ మనం చూద్దాము.



సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్‌




                 ప్రపంచ ప్రఖ్యాత భారతీయ తత్వవేత్త డాక్టర్ సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్‌ గొప్ప వక్త, మహ పండింతుడు . ఆయన డాక్టర్ రాజేంద్రప్రసాద్ తరువాత మన రెండవ రాష్టృపతి . ఆయన చమత్కార సంభాషణా చతురుడు . ఎదుటివారి పై సున్నితమైన చురకలు వేయటం లో దిట్ట.

              ఒకసారి ఆయన పాల్గొన్న ఒక విందు సమావేశంలో ఒక ఇంగ్లీష్ పెద్ద మనిషి తమ తెల్ల జాతిని తెగ పొగుడుతున్నాడు. అందులో నల్ల జాతులపై హేళన కూడ ధ్వనిస్తుంది . ఇది రాధాకృష్ణన్కు నచ్చలేదు . ఆ ఇంగ్లీష్ పెద్దమనిషి  " మా తెల్లవారిపై దేవునికి ప్రత్యేకమైన ప్రేమ మమ్మల్ని ఎంతో జాగ్రత్తగా సృష్టించాడు . అందువల్లే మేము తెల్లగా, ఆకర్షణీయంగా వుంటాము " అన్నాడు.   






          వెంటనే డాక్టర్ రాధాకృష్ణన్‌ లేచి, " మిత్రులారా! దేవుడు ఒక రొట్టెను తయారుచేయదలుచుకున్నాడు. ఆయన దాన్నీ కాల్చగా , అది సరిగా కాలలేదు. కాలీ కాలకుండ వుంది దానినుంచే ఈ తెల్లవారు వచ్చారు.

            " ఆ రొట్టె సరిగ్గా కాలలేదని  , దేవుడు మరోక రోట్టెను తయారు చేయదలచాడు. ఈసారి అది మరీ నల్లగా కాలి మాడిపోయింది . దాని నుండి నీగ్రో జాతులు పుట్టుకువచ్చాయి. ఇలా కాదని , ఆయన మరోక రొట్టెను జాగ్రత్తగా శ్రద్దతో కాల్చాడు. అది సమపాళంగా కాలింది . దానినుండి భారతీయులు పుట్టకు వచ్చారు " అనేసరికి ఆ శ్వేత జాతీయుని ముఖం వెలవెలబోయింది!  





Wednesday, 26 August 2015

మీకు తెలుసా ?

   

                ప్రముఖుల జీవిత చరిత్రలు ఆసక్తిదాయకాలు. అయితే సుదీర్ఘమైన జీవీత చరిత్రలు చదివే ఓపిక , తీరిక ఇప్పుడు చాలమందికి ఉండవు. ప్రసిద్ద వ్యక్తుల జీవిత చరిత్రలోని కొన్ని ఉపాఖ్యానాలు , హాస్యోక్తులు ,ఆసక్తికరమైన సంఘటనలు మరుపురానివి . అవి వినోదాన్నే కాదు వికాసాన్ని కూడ కలిగిస్తాయి! అలాంటి సంఘటనలు కొన్ని ఇక్కడ మనం చూద్దాము.



                                                                   గాంధీజీ
   
       రవి అస్తమించని బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యాన్ని తన ఆత్మబలంతో , సత్యాహింసలతో ఆయుధాలతో ఎదిరించి, గెలిచిన మహాత్మగాంధీ చిన్నప్పుడు వట్టి పిరికి. నలుగురితో మట్లాడాలన్నా, నలుగురితో కలిసి తిరగాలన్నా బిడియపడేవాడు . రాజ్ కోట హైస్కూలులో విద్యాభ్యాసానంతరం బారిష్టరీ చదవడానికి లండను వెలుతున్న గాంధీజీకి ఉపాధ్యాయులు , విద్యార్ధులు వీడ్కోలు సభ జరిపారు .లండను  క్షేమంగా వెళ్లీ లాభంగా రమ్మని ఉపాధ్యాయులు , విద్యార్ధి నాయకులు శుభాకాంక్షలు చెప్పిన తర్వాత వీడ్కోలు సన్మానానికి జవాబు చెప్పవలిసిందిగా గాంధీజీని ప్రధానోపాధ్యాయుడు ఆదేశించాడు.



                    సమాధానం అనేసరికి గంధీగారు గడగడ వణకడం ప్రారంభించారు.గుండెలు కొట్టుకోసాగాయి. అంతకు పూర్వం ఆయన బహిరంగ సభలో ఎప్పూడూ మాట్లాడి ఎరగరు. అందువల్ల, " నేను మాట్లాడలే " నని ఆయన చేతితో సైగ చేసి కూర్చునారు. తోటి విద్యార్ధులందరు గొల్లుమన్నారు! తరువాత బారీష్టరీ ప్యాసయి  వచ్చిన గాంధీజీకి దక్షిణాఫ్రికాలోని ఒక కోర్టులో తన తరుపున వాదించడానికి అబ్ధుల్లా అనే క్లయింటు వకాల్తా ఇచ్చాడు.

                         కోర్టులోఉన్న ప్లీడర్లను, క్లయింట్లను , జడ్జీని చూచేసరికి గాంధీజీకి ఎక్కడ లేని భయం పట్టుకుంది. ముచ్చెమటలు పొశాయి. నోటమాట రాలేదు.తాను కోర్టులో వాధించలేనని గంధీజీ భావించి, " నాకు ఈ వకాల్తా వద్దు , ఫీజు వద్దని " ఆ ఫైలును బల్లమీద కొట్టి కోర్టునుండి వెళ్లిపొయారు.
       
         అలా పదిమందిలో నోరు తెరవడానికి గడగడలాడిపోయిన గాంధీజీ స్వాతంత్ర్యోద్యమంలో్ పాల్గోన్న తరువాత , లక్షలాదిమంది పాల్గోన్న వేలాది సభలలో అనర్గళమహోపన్యాసాలు చేశారు.తన వచో విభవంతో లక్షాలాది భారతీయులను ప్రభావితం చేశారు; వారిలో స్వాతంత్ర్యాగ్ని రగుల్కోలిపారు! ఆశ్చర్యం! తనకు జరిగిన సత్కారానికి నాలుగు మాటలైన చెప్పలేని ఆయన 1947 మార్చిలో ఢిల్లిలో జరిగిన అఖిలాసియా రజ్యాల మహాసభలో చేసిన మహోపన్యసాన్ని విన్న వివిధ దేశాల ప్రతినిధులు ఆయనకు " మహా ప్రవక్త " అని ప్రస్తుతించారు.

                           ఆత్మ విశ్వాశంతో, దీక్షతో, పట్టుదలతో , సాదించలేనిది లేదని, సభా పిరికి అయినా సభా కేసరి కావచ్చుననడానికి మహాత్మగాంధి జీవితంలోని ఈ రెండు సంఘటనలు మరుపురానివి.

తెలుగు సామెతలు



రెండవ భాగం






చాలుపై చాలు దున్నితే చచ్చు చేనైనా పండుతుంది
చిత్త చినుకు తనకు చిత్తమున్నచోటే పడుతుంది
చినికి చినికి గాలివాన ఐనట్లు
చచ్చిన పామును కొట్టినట్లు
చింత చచ్చిన పులుపు చావదు
చిత్త చిత్తగించి స్వాతి చల్లచేసి విశాఖలో విసురుకుంటే అనురాధలో అడిగినంత పందుతాను అంటుంది భూదేవి
చెట్టు చచ్చినా చావ చావదు
చెట్టు నాటేదొకడు ఫలితం అనుభవించేదొకడు
చెట్టు పేరు చెప్పి కాయలు అమ్మినట్లు
చెరువు ఎండితే చేపలు బయట పడతాయి 
చెట్టు ముందా విత్తు ముందా?
చొప్పవామిలో నిప్పు దాచినట్లు
చేప పిల్లకు ఈత నేర్పాలా?
చెవి దగ్గర జోరీగ
చేనికి గట్టు ఊరికి కట్టు
జింక ఏడుపు వేటగానికి ముద్దా?
జీలకర్ర లో కర్ర లేదు నేతిబీర లో నెయ్యి లేదు
జీతం బెత్తం లేకుండా తోడేలు మేకలు కాస్తాదన్నదట
తినటానికి తిండిలేదు మీసాలకు సంపేంగ నూనె
తాటాకు చప్పుళ్లకు కుందేళ్లు బెదురుతాయ?
తాను పట్టిన కుందేళ్లకు మూడే కాళ్లు
తీగ లాగితే డోంక కదిలినట్లు
తులసివనంలో గంజాయి మొక్క
తామరాకు పై నీటిబోట్టు
తినగ తినగ వేము తియ్యన
తీగకు కాయ బరువా?
తొలకరి వానలు మొలకలకు తల్లి
తెల్లనివన్నీ పాలు కాదు నల్లనివన్నీ నీళ్లు కాదు
తూనీగలాడితె తూమెడు వాన
తొలికరికి చెరువు నిండినా తొలిచూలికి కొడుకు పుట్టినా లాభం
దగ్గుతూ పోతె శొంటి వెల కూడ పెరుగుతుంది
దూడ కుడిస్తే గాని ఆవు చేపదు
దప్పికగోన్నపుడు బావి తవ్వినట్లు
దుక్కిలేని చేను తాలింపు లేని కూర
దొరల చిత్తం, చెట్ల నీడ నిలకడ లేనివి
దుక్కి కొద్దీ పంట
దీపావళికి దీపమంత చలి
నక్క వినయం కొంగ జపం
నల్లకోడికైనా తెల్ల గుడ్డే
నాగలి మంచిది కాకపొతె ఎడ్లు ఎంచేస్తాయి?
నలుగురు నడిచె దారిలో గడ్డి కూడ మొలవదు
నల్ల రేగడిలో చల్లినా తెల్ల జోన్నలే పండేది
నారు పోసినవాడు నీరు పోయక మానడు
నీరు పల్లం ఎరుగు నిజం దేవుడెరుగు
నిద్ర చెడుతుందనని నల్లి కుట్టుకుండునా?
నువ్వుకు నూరు రొగాలు
నిప్పుకు చెదలంటునా?
నేటి విత్తే రేపటి చెట్టు
పండ్లు చెట్టుకు భారమా?
పందికేమి తెలుసు పన్నీరు వాసన
పంది ఎంత బలిసినా నంది కాదు
పది మంది పడ్డ పాము చావదు
పాలపిట్ట దర్శనం కడుపునిండా భోజనం
పాలకొసం పొదుగు కోసినట్లు
పాలు తాగి రొమ్ము గుద్దినట్లు
పిట్టకొంచెం కూత ఘనం
పెరిటి చెట్టు ముందుకు రాదు
పులి దాక్కోవటం పైకి దూకటానికే
పులిని చూచి నక్క వాతలు పెట్టుకున్నట్లు
పుబ్బలో పుట్టి మఖలో మాడినట్లు
పిల్లికి చెలగాటం ఎలుకకు ప్రాణ సంకటం
పిల్లకాకికి ఏమి తెలుసు ఉండేలు దెబ్బ
పుబ్బలో చల్లేదానికంటే దిబ్బలో చల్లేది మేలు
పూవు పుట్టగానే పరిమిళంచినట్లు
పత్తికి పది చాళ్లు జొన్నకు ఏడు చాళ్లు
పొద్దు పొడుపున వచ్చిన వాన ,పొద్దిగూకి వచ్చిన చుట్టం పోరు
ప్రాయంలో పంది పిల్ల కూడ బావుంటుంది
ఫలానికి తగిన భీజం నేలకు తగిన నీరు
బర్రె చస్తే పాడి బయట పడుతుంది
బెల్లమున్న చోటే ఈగలు ముసురేది
బలవంతమైన సర్పం చలిచీమల చేత చిక్కి చచ్చినట్లు
భరణిలో బండలు పగులును, రోహిణిలో రాళ్లు పగులును
మంచిగొడ్డు ఊళ్లోనే అమ్ముడు పోతుంది
మొక్కయి వంగనిది మానై వంగుతుందా
మునగ చెట్టుకు మున్నూరు రోగాలు
మాహా వృక్షం కింద మొక్కలు బతకవు
మృగశిర చిందేస్తే ముసలి ఎద్దు రంకేస్తుంది
మేయబోతే ఎద్దులలోకి దున్నబోతే దూడలలోకి
రేపటి నెమలి కంటె ఈనాటి కాకి మేలు
రొయ్యకు లేదా బారెడు మీసం
రేవతి వర్షం ఎంతో రమణీయం
వడ్లు గోడ్లు ఉన్నవాడిదే వ్యవసాయం
వంగకు ముదురు నాటు అరిటికి లేత నాటు
వాన వచిన్నందుకు వాగు పారిందే గుర్తు
వానలుంటే పంటలు లేకుంటె మంటలు
వాన రాకడ ప్రాణం పోకడ
వట్టి గొడ్డుకు అరుపులెక్కువ, వాన లేని మబ్బుకు ఉరుములు ఎక్కువ
విత్తు ఒకటి వేస్తే చెట్టు మరోకటి మొలచునా?
వ్యవసాయం వెర్రివాని చేతి రాయి
విత్తనం కొద్దీ మొక్క
వెదకబోయిన తీగ కాలికి తగిలినట్లు
హంస నడకలు రాకపోయే కాకి నడకలు మరిచిపోయే
హస్తకు ఆది పంట చిత్తకు చివరి పంట
క్షేత్రమెరిగి విత్తనం పాత్రమెరిగి దానం

Tuesday, 25 August 2015

తెలుగు సామెతలు

మనకు పూర్వం ఎవరినోటివెంట విన్న ఎదోక సందర్భంలోకాని వాడుక భాషలోకాని సామెతలు వినిపిస్తూంటాయి. కాని నేడు తెలుగు ప్రజల వాడుక భాషలో English  పదాలు  వినవస్తూన్నాయి కాని సామెతలు కాదు కదా!  తెలుగే  కనుమరుగవుతుంది.

    అలాంటి రోజోల్లో మన పాత సామతెలు మనం ఎంతైన గుర్తుచేసుకొవలిసిన అవసరం ఉంది. అలాంటి సామెతెలు  అందించే ప్రయత్నమే ఇదిదయచేసి తప్పులు ఉంటె మన్నిచగలరు.




మొదటి భాగం


అందరికన్న తాడిచెట్టు పెద్ద
అంత ఉరిమి ఇంతేనా కురిసింది.
అందరికి అన్నం పెట్టెవాడు రైతే
అగ్నికీ వాయువు తోడైనట్లు
అందితే తియ్యన అందకపోతె పుల్లన
అడివిలో ఆంబోతై తినాలి
అయితే ఆరిక కాకుంటె కంది
ఆముదపు విత్తులు ఆనిముత్యాలగునా?
ఆకు నలిపినపుడె అసలు వాసన బయట పడేది
అన్నికార్తెలు తప్పినా హస్తకార్తె తప్పదు
ఆ పప్పు ఈ నీళ్ళకు ఉడకదు
అచ్చివచ్చిన భూమి అడుగైనా చాలు
ఆకులున్న చెట్టుకే నీడ
ఆరికకు చిత్తగండం
అన్నీ వడ్డించినవాడికే అన్నం కరువు
అదును ఎరిగి సేద్యమూ పదును ఎరిగి పైరు
అరవై ఆరు వంటలు ఆవు చంటిలోనె ఉన్నాయి
అతివృష్టి అయినా అనావృష్టి అయినా ఆకలి బాద తప్పదు
ఆవు చేలోమేస్తే దూడ గట్టున  మేస్తుందా?
ఆవు మేతలేక చెడితె  పైరు చూడక చెడింది
ఆవు ముసలిదైతె పాల రుచి తగ్గుతుందా?
ఆరుద్ర కురిస్తె దారిద్ర్యం లేదు
ఆవుపాడి ఎన్నాళ్ళూ? ఐశ్వర్యం ఎన్నాళ్ళూ? బర్రెపాడి ఎన్నాళ్ళూ? భాగ్యమెన్నాళ్ళూ?
ఆవులు ఆవులు పోట్లాడుకోని దూడకాళ్ళూ విరిగినట్లు
ఆవు ఎక్కడ తిరిగితేనేమి మన ఇంటికి వచ్చి పాలిచినట్లు
ఇంగవ కట్టిన గుడ్డ
ఇంటి పేరు కస్తూరి వారు ఇంట్లో గబ్బిలాల కంపు
ఇంటికి గుట్టు మడికి గట్టు
ఇంటి ఎద్దుకు బాడుగ ఎముంది?
ఇంట్లో ఈగల మోత బయట పళ్ళకీల మోత
ఇంట్లో పిల్లి బయట పులి
ఈగకు పుండే ఇంద్రలోకం
ఈగ వ్రణం కోరు నక్క శవం కోరు
ఈనిన పిల్లికి ఆకలి ఎక్కువ
ఈతగింజనిచ్చి తాటిగింజను లాగేవాడు
ఈగను కప్పమింగితే కప్పను పాము మింగుతుంది
ఉత్తరం ఉరిమితే కురవక మానదు
ఉరిమిన మబ్బు కురవక్ మానదు
ఉడత ఊపులకు కాయలు రాలునా?
ఉమ్మడి గోర్రె పుచ్చి చచ్చింది
ఉత్తర చూచి ఎత్తర గంప, విశాఖ చూచి విడవర కొంప
ఉల్లి ఉల్లే మల్లి మల్లే
ఉల్లి చేసిన మేలు తల్లీ కూడ చేయదు
ఊరు ఉసిరికాయంత తగువు తాటికాయంత
ఎంత చెట్టుకు అంత గాలి
ఎంత ఎదిగిన గొర్రెకు బెత్తెడు తోకే
ఎంత పండిన కూటికే ఎంత ఉండినా కాటికే
ఎంత పేద్ద గుమ్మడి అయినా కత్తిపీటకు లోకువే
ఎంత తోండం ఉన్న దోమ ఏనుగు కాలేదు
ఎద్దు కొద్ది సేద్యం,సద్ది కోద్ది పయనం
ఎద్దు ఎండకు లాగుతుంది, దున్న నీడకు లాగుతుంది
ఎద్దు పుండు కాకికి ముద్దా?
ఎద్దుకేమి తెలుసు అటుకుల రుచి , గాడిదకేమి తెలుసు గంధపు వాసన
ఎరను చూపి చేపను పట్టినట్లు 
ఏ ఆకు రాలిన ఈతాకు రాలదు
ఎలుక తోలు ఎంత తోమినా నలుపే
ఏనుగు బతికినా వెయ్యి  చచ్చినా వెయ్యి
ఏనుగు మేద దోమ వాలినట్లు
ఏనుగును చూసి కుక్కలు మొరిగినట్లు
ఏటికి ఏదురీదినట్లు
ఏ చెట్టూలేని చోట ఆముదపు చేట్టే మహ వృక్షం
ఏ గూటి పక్షి ఆ గూటికే చేరును
ఏనుగులు తినేవాడికి పీనుగుల పిండాకూడు
ఏనుగంత తండ్రికంటే ఏకంత తల్లీ మేలు
ఏనుగులే ఎగిరిపోతుంటే దోమలోక లెక్క?
ఏ పుట్టలో ఏ పాముందో ఎవరికెరుకా?
కలుపు తీస్తె బలుపు
కాచిన చెట్టుకే కర్ర దెబ్బలు
కరవమంటె కప్పకు కోపం విడవమంటె పాముకు కోపం
కర్రలేని వాడిని గొర్రె అయినా కరుస్తుంది
కంచె లేని చేను తల్లి లేని బిడ్డ
కంచే చేను మేస్తె కాపేమి చేస్తాడు
కాకి గూటిలో కోయిల పిల్లలా
కడవంత గుమ్మడి కత్తిపీటకు లోకువ్
కాకిపిల్ల కాకికి ముద్దు
కాకులను కొట్టి గద్దలకు వేసినట్లు
కాడిని మొసేవాడికే బరువు తెలుస్తుంది
కృషితో నాస్తి దుర్భిక్షం
కొంగ జపం చేపల కోరకు
కొన్నది వంకాయ కొసరింది గుమ్మడికాయా
కారుచిచ్చుకు గాడ్పు తోడైనట్లూ
కుంచెడు గింజలకు కూళికి పోతె తూమెడు గింజలు దూడ తినిపోయినట్లు
కూసె గాడిద మేసె గాడిదను చెడగోట్టినట్లు
కుక్కకు పెత్తనమిస్తే చెప్పులన్ని కొరికిందంట
కుక్క తోక వంకర
కుక్కలు చింపిన విస్తరి
కుప్ప తగలపెట్టి పేలాలు వేయించుకున్నట్లు
కోతి పుండు బ్రహ్మరాక్షసి
కోతికి కొబ్బరికాయ దొరికినట్లు
కొబ్బరి చెట్టు ఎందుకు ఎక్కావురా అంటె దూడ గడ్డి కోసం అన్నాడట
గంగిగోవు పాలు గరిటడైన చాలు
గంజాయి తోటలో తులసివలె
గుడ్డి ఎద్దు చేలో పడ్డట్టు
గంధం చెక్క అరిగినా వాసన రాదు
గుడ్డువచ్చి పిల్లను ఎక్కిరించినట్లు
గాలి ఉన్నప్పూడే తూర్పార పట్టాలి
గాదేకింద పందికొక్కువలె
గురువింద తన కింద నలుపెరగదు
గొర్రెలమందలొ తోడేలు పడ్డట్లు
గుర్రం కడుపున గాడిద పుట్టునా?
గుర్రం గుడ్డిదైనా దాణాకేం తక్కువ?
గొర్రె ఏడిస్తే తోడేలుకు విచారమా?
గొర్రెనడిగి గొంతు కోస్తారా?
గుర్రాన్ని నీళ్ళదగ్గరకి తీసుకుపొగలం గాని నీళ్ళు తాగించగలమా?
గొళ్ళెం లేని తలుపు కళ్ళెం లేని గుర్రం
గొడ్డుకో దెబ్బ మనిషికో మాట
గొర్రెని తినేవాడుపొయి బర్రెని తినేవాడు వచినట్లు








నిజం చెప్పిన కల       జేమ్స్ చాపిన్ భూ కామందు. లండన్ నగర పొలిమేరల్లో మంచి పంటనిచ్చే పొలాలు ఉన్నాయి. ప్రతిరోజూ ఉదయం లేచి తన మూడవ కొడు...